Συμμετοχή  στις εκδηλώσεις GRECIA forma delle ARTI (ΕΛΛΑΔΑ: Η ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΟΙ ΜΟΡΦΕΣ ΤΗΣ),
που έλαβαν χώρα στο Παλέρμο της Σικελίας, κατά το διάστημα 2-6 Οκτωβρίου 2025, υπό την αιγίδα και του ΕΚΠΑ
Συμμετείχα σε στρογγυλή τράπεζα, με θέμα την “Ποίηση ως Ουσία των Τεχνών”,
αλλά και μίλησα κατά την ημερίδα “Ποίηση και Μουσική”, με θέμα: “Poetry set to Music: the example of Theodorakis and Hadjidakis”
Οφείλονται ευχαριστίες στην αγαπητή συνάδελφο Maria Caracausi για την ευγενική της πρόσκληση! Παραθέτω στη συνέχεια μία εξαιρετική περιγραφή της ίδιας, γι’ αυτόν τον κύκλο εκδηλώσεων:
Η σύγχρονη Ελλάδα, κληρονόμος μιας πολιτιστικής παράδοσης χιλιετιών, που μεταδόθηκε μέσα από μια γλώσσα η οποία «ποτέ δεν έπαψε να ομιλείται» (Γιώργος Σεφέρης), αναγνωρίζει στην ποίηση ένα κεντρικό σημείο της ταυτότητάς της, ικανό να συνομιλεί έντονα με τις εικαστικές τέχνες και τη μουσική. Έτσι διαμορφώθηκε με τον καιρό ένα πολιτιστικό τοπίο πλούσιο σε συμβολικές αντηχήσεις, όπου οι εκφραστικές μορφές τρέφουν η μία την άλλη, δίνοντας ζωή σε έργα μεγάλης πυκνότητας και συναισθηματικής δύναμης.
Στη σημερινή Ελλάδα, ποίηση, τέχνη και μουσική δεν ζουν σε ξεχωριστά τμήματα: είναι γλώσσες στενά συνδεδεμένες, συμπληρωματικά εργαλεία για την έκφραση τόσο της ατομικής όσο και της συλλογικής εμπειρίας. Η ποίηση, ειδικότερα, λειτουργεί ως γέφυρα ανάμεσα στον εσωτερικό κόσμο και τον έξω, βρίσκοντας στη ζωγραφική και στη μουσική ισχυρούς συμμάχους που ανυψώνονται πέρα από τη γραπτή σελίδα. Αυτός ο αδιάκοπος διάλογος ανάμεσα στις τέχνες τροφοδότησε μια ζωντανή πολιτιστική ταυτότητα που, διατηρώντας ακέραιες τις ρίζες της σε αδιάλειπτο διάλογο με τη μνήμη, συνεχίζει να μεταμορφώνεται και να αναπτύσσεται στο παρόν. Η εικαστική (ή λογοτεχνική ή μουσική) δημιουργία είναι πάντα ένα «μπουκάλι ριγμένο στη θάλασσα από έναν ναυαγό» (Γιάννης Ψυχοπαίδης): ύστατο μήνυμα για άλλους ναυαγούς ικανούς να το συλλάβουν. Η εικόνα αυτή παραπέμπει στο σεφερικό Μυθιστόρημα: ο όρος που περιέχει και συνοψίζει μέσα του, με ρητή υπόδειξη του ποιητή, τον μύθο και την ιστορία, τη μνήμη ως ουσιαστικό συστατικό του παρόντος.
Η ποίηση γίνεται αναπόσπαστο μέρος του έργου τέχνης στα κολάζ και στα βιβλία καλλιτεχνών, όπου ο λόγος και η εικόνα συνυπάρχουν συμπληρωματικά. Εξάλλου τα ποιητικά κείμενα μελοποιημένα συνιστούν ένα σύνολο που ξεπερνά τη –συγκλονιστική άλλωστε– δύναμη του γραπτού ή προφορικού λόγου. Αρκεί να σκεφτούμε, περιοριζόμενοι μόνο στον 20ό αιώνα, τα κείμενα ποιητών όπως ο Σεφέρης, ο Ελύτης, ο Γκάτσος, ο Ρίτσος, μελοποιημένα από τον Θεοδωράκη και τον Χατζιδάκι. Χωρίς να απλουστευτούν, χωρίς να χάσουν σε πυκνότητα και βάθος, οι λέξεις των ποιητών βγήκαν από την απομόνωση και έγιναν “κτῆμα εἰς αἰεί”, προσιτό σε όλα τα κοινωνικά στρώματα («Γιατί εμείς δεν τραγουδάμε για να ξεχωρίσουμε από τον κόσμο, εμείς τραγουδάμε για να ενωθούμε με τον κόσμο» γράφει χαρακτηριστικά ο Γιάννης Ρίτσος).
Οι εν λόγω εκδηλώσεις, που θα πραγματοποιηθούν ταυτόχρονα με τη δεύτερη ατομική έκθεση του Γιάννη Ψυχοπαίδη στο Παλέρμο, «Ars poetica: αυταπάτη της ανθρωπότητας», θα αρθρωθούν σε δύο ημερίδες: η μία αφιερωμένη στη σχέση ποίησης-ζωγραφικής, η άλλη στη σχέση ποίησης-μουσικής, με μια συναυλία δωματίου αφιερωμένη στους δύο μεγάλους συνθέτες Μίκη Θεοδωράκη και Μάνο Χατζιδάκι (των οποίων το 2025 συμπληρώνεται η εκατονταετηρίδα από τη γέννησή τους).
To Παλέρμο θα είναι λοιπόν, για λίγες ημέρες, πραγματικά Παν-όρμος, το λιμάνι που υποδέχεται στην άπνοιά του («δώσε μας, έξω από τον ύπνο, τη γαλήνη» γράφει ο Σεφέρης) τα μπουκάλια που ρίχτηκαν στη θάλασσα της Ελλάδας.