Τμήμα Μουσικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών | «Εργαστήριο Βυζαντινής Μουσικολογίας» | ISBN 978-618-83987-2-6

 

Το ‘εις τους οκτώ ήχους ψαλλόμενον’ κυριακό κοινωνικό Πέτρου του Μπερεκέτη αποτελεί σύνθεση μοναδικά αξιοσημείωτη και πολλαπλά ενδιαφέρουσα· η ευφυής τροπική κατασκευή της και η ιδιαίτερη σημειογραφική τεχνολογία της, όπως μάλιστα αυτές λανθάνουν στην ενιαία αρχετυπική παρασήμανσή της, μέσω της οποίας εξασφαλίζεται άλλωστε και η δυνατότητα ερμηνείας της σε όλους τους ήχους της βυζαντινής οκταηχίας, αναδεικνύουν την ξεχωριστή επιτελεστική λειτουργικότητά της, τις απτές διδακτικές διαστάσεις της και τις διεισδυτικές παιδαγωγικές αντανακλάσεις της.

Στην παρούσα έκδοση η εν λόγω σύνθεση εξετάζεται (πρωτοτύπως αλλά και κατά την παραδεδομένη εξήγησή της) κατά τεχνική λεπτότατη, μέσω μακροδομικής και μικροδομικής κατάτμησης στα επιμέρους μελικά συστατικά της, γραμμές και σχηματισμούς, με χρήση μιας εν πολλοίς καινότροπης μεθοδολογίας μουσικής ανάλυσης, προσομοιαζούσης σε χειρουργικής ακρίβειας ‘μουσική ανατομία’.

Ο συγγραφέας του βιβλίου, Πολύκαρπος Τύμπας, καταθέτει το πρωτοκάρπιο των ερευνητικών ανησυχιών του με λόγο (εσκεμμένα) πυκνό, παράλληλα δε υπαινικτικά γλαφυρό ή και λανθανόντως ποιητικό, μη στερούμενο πάντως ικανής επιστημονικής τεκμηρίωσης αλλά και εσωστρεφών μουσικο-αισθητικών αναζητήσεων. Βοηθείται προς τούτο τόσο από τη στερρά (βυζαντινο)μουσικολογική παιδεία του, κτηθείσα προπτυχιακώς και μεταπτυχιακώς στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ, όσο και από τη λιπαρή καλλιτεχνική εκπαίδευσή του και τη στιβαρή ψαλτική εμπειρία του. Η λεπτή σχοινοβασία της σκέψης του μεταξύ ενοείδειας και (οκταπλής ή μάλλον ειπείν εξαπλής) πολυείδειας, αυτού του ‘τροπικού και αισθητικού διπόλου’ που προφανέστατα αναδύεται δυναμικά μέσα από την εξεταζόμενη σύνθεση, είναι εν προκειμένω αξιοπαρατήρητη.

Από την επιχειρούμενη στο ανά χείρας πόνημα πλήρη αποδόμηση και τη συστηματική στη συνέχεια αναδόμηση του ίδιου μελοποιήματος αναδεικνύεται ευκρινώς και σχολιάζεται εδώ ενδελεχώς η αναλογία μεταξύ του χρησιμοποιούμενου κοινού και διαφοροποιούμενου μελικού υλικού, γεγονός που επιτρέπει και την εν κατακλείδι ευφάνταστη πειραματική απόπειρα μιας ενιαίας, νεομεθοδικά παρασημασμένης, (επανα)μορφοποίησης του· πρόκειται ουσιαστικά για ρηξικέλευθη απόπειρα ‘επανένωσης’ των επιμέρους προκυπτουσών ηχητικών εκδοχών του συγκεκριμένου κοινωνικού, απόπειρα πλησίστια του αρχήθεν από τον συνθέτη παραδεδομένου ενιαίου πρωτοτύπου του. Η παρακολούθηση αυτής της αμφίδρομης ‘μελικής διαδρομής’, περιαγομένης από τα «ἑνοειδεῖ αἰτίᾳ ἐχόμενα» επιμέρους ηχοτοπία στο «ὁμοούσιον» της αρχετυπικής συνθετικής ιδέας, αποδεικνύεται εμπειρία  όχι απλώς εντυπωσιακή αλλά και άκρως επωφελής …

Καθηγητής Αχιλλεύς Γ. Χαλδαιάκης

Διευθυντής του «Εργαστηρίου Βυζαντινής Μουσικολογίας» του ΤΜΣ του ΕΚΠΑ