Περὶ τῆς Παληαχώρας τῆς Αἴγινας ὑφίσταται μιὰ ὄχι εὐκαταφρόνητη ἑλληνόγλωσση καὶ ξενόγλωσση βιβλιογραφία, τὴν ὁποία ὁ ὑποφαινόμενος -ἀπὸ προσωπικὸ ἐνδιαφέρον, ἀλλὰ καὶ στὸ πλαίσιο τῶν δραστηριοτήτων τοῦ Συλλόγου πρὸς διάσωση τῆς πολιτιστικῆς μας κληρονομιᾶς καὶ παράδοσης– ἔχω ἀπὸ παλαιότερα συγκεντρώσει καὶ ἐπεξεργασθεῖ. Στὸ παρὸν ἄρθρο[1] ὁ λόγος ἐπικεντρώνεται ἀπoκλειστικὰ σὲ ἕνα ἀπὸ τὰ πλέον σημαντικὰ μνημεῖα τῆς Παληαχώρας, τὸν ἱστορικὸ ναὸ τοῦ ἁγίου Γεωργίου, τοῦ ἐπιλεγομένου «Καθολικοῦ». Παρουσιάζονται ἐδῶ -σὲ μιὰ χρήσιμη, πιστεύω, συναγωγὴ ἀπὸ πολυάριθμες σχετικὲς πηγές- ὅλα τὰ ἀφορῶντα στὸν συγκεκριμένο ναό, τὴν ἀρχιτεκτονική του διάταξη, τὴ χρονολογική του κατάταξη, τὴν ὀνομασία του,τὴν ἱστορία τῆς φύλαξης σ᾿ αὐτὸν -γιὰ 69 περίπου συναπτὰ ἔτη- τῆς τιμίας κάρας τοῦ ἁγίου Γεωργίου καί, τέλος, τὴ σημερινή του κατάσταση. Oἱ περισσότερες ἀπὸ τὶς ἐκτιθέμενες στὴν παροῦσα μελέτη παρατηρήσεις, ὅπως γιὰ παράδειγμα ἡ ἐξακρίβωση τῶν γεγονότων τῆς μεταφορᾶς στὴν Παληαχώρα, παραμονῆς στὸ ναὸ καὶ τελικῆς μετακομιδῆς στὴ Βενετία τῆς κάρας τοῦ ἁγίου Γεωργίου, ἢ τὸ ἀμφιλεγόμενο θέμα τῆς «πολυτρόπου» ὀνομασίας τοῦ ναοῦ (ἅγιος Γεώργιος ὁ Καθολικὸς/Παναγία ἡ Μεσοσπορίτισσα/Παναγία ἡ Φορίτισσα) καὶ ἡ πραγματικὴ ἑορτὴ στὴν μνήμη τῆς ὁποίας αὐτὸς τιμόταν, καθὼς καὶ ἡ περὶ τὴν χρονολογικὴ κατάταξη τοῦ ναοῦ συχνὰ ἀνακυκλούμενη σύγχυση, γιὰ πρώτη φορὰ ξεδιαλύνονται ἐδῶ, ἀφοῦ -μὲ νηφάλια ἐποπτεία στὶς πολυπληθεῖς βιβλιογραφικὲς ἀναφορές- ὅλα τὰ σχετικὰ στοιχεῖα συνεκτιμῶνται καὶ ταξινομοῦνται ἁρμοδίως. Τέλος, εὐπρόσδεκτη εἶναι, πιστεύω, ἡ καταγραφὴ στὸ παρὸν ἄρθρο εὐάριθμων προφορικῶν μαρτυριῶν γιὰ θέματα ποὺ ἐνδιαφέρουν τὴν ἱστορία τοῦ ναοῦ, ἀλλὰ καὶ ἡ ἀκριβὴς ἀποτύπωση τῆς σημερινῆς κατάστασης αὐτοῦ (στὸ τέλος, μάλιστα, τοῦ κειμένου δημοσιεύονται σχετικὰ καὶ τρεῖς φωτογραφίες), μὲ βραχεῖα -ἐν κατακλεῖδι- ἀναφορὰ στὴ δραστηριότητα τῆς Παναιγινητικῆς ἐπιτροπῆς γιὰ τὴ διάσωση τῆς Παληαχώρας, στὸ πλαίσιο δράσης τῆς ὁποίας ὁ ναὸς ἔχει ἤδη κατὰ τὸ μεγαλύτερο τμῆμά του συντηρηθεῖ καὶ ἀποκατασταθεῖ· τοῦτο, βέβαια, ἀποτελεῖ ἕνα «αἰσιόδοξο μήνυμα γιὰ τὴν τύχη τοῦ ἱστορικοῦ τούτου Ἱ. Ναοῦ», ἀλλὰ καὶ μιὰν ἀπτὴ μαρτυρία ὅτι οἱ σύγχρονοι Αἰγινῆτες διατηροῦν ἄγρυπνη τὴν ἱστορική τους μνήμη.
[1] Γιὰ τὴν ἱστορία τοῦ πράγματος, σημειώνω ὅτι τὸ κυρίως κείμενο τοῦ παρόντος ἄρθρου συνετάγη κατὰ μῆνα Ἀπρίλιον τοῦ ἔτους 1994, ἐπ᾿ εὐκαιρίᾳ τῆς ἀναβίωσης ἀπὸ τὸν Σύλλογο πρὸς διάσωση τῆς πολιτιστικῆς μας κληρονομιᾶς καὶ παράδοσης τοῦ παλαιοῦ αἰγινητικοῦ ἐθίμου Ὁ Χορὸς τῆς Λαμπρῆς, ποὺ κατ᾿ ἐκεῖνο τὸ ἔτος πραγματοποιήθηκε στὸν φυσικό του χῶρο, τὴν Παληαχώρα. Ἐπειδὴ τῆς ὅλης τελετουργίας τοῦ ἐθίμου προηγήθηκε -κατὰ τὰ ὑπὸ τῆς παραδόσεως ὁριζόμενα- θεία Λειτουργία στὸν ἑορτάζοντα ἱ.ναὸ τοῦ ἁγίου Γεωργίου τοῦ Καθολικοῦ, τὸ παρὸν κείμενο διανεμήθηκε σὲ ὅσους παρευρέθηκαν τότε ἐκεῖ (ἀλλὰ καὶ στὰ ποικίλα μέσα ἐνημέρωσης τῆς Αἴγινας καὶ τῶν Ἀθηνῶν, ὡς δελτίο τύπου), προκειμένου νὰ ἐνημερωθοῦν γιὰ τὴ λαμπρὴ ἱστορία τοῦ συγκεκριμένου ναοῦ.
